Jane Austen

JANE AUSTEN


Życiorys


 Jane Austen urodziła się 16 grudnia 1775 r. w Steventon w hrabstwie Hampshire (England). Była siódmym spośród osmiorga dzieci państwa Austen (George'a i Cassandry).
George Austen był proboszczem. Jego roczny dochód - 600 funtów rocznie plus niewielkie korzyści płynące z pełnienia funkcji prywatnego nauczyciela - nie czynił go człowiekiem majętnym. Ojciec nie był w stanie zapewnić córkom odpowiedniego posagu, podobnie jak pan Bennet w "Dumie i uprzedzeniu".W 1783 r. Jane i jej starsza siostra Cassandra wyjechały do Southampton, aby tam pobierać pierwsze nauki pod bacznym okiem dalekiej ciotki, pani Cawley. Niestety wybuch epidemii jednej z chorób zakaźnych zmusił je do powrotu do domu, gdzie nauczyły się rysowania, gry na fortepianie oraz pozostałych podstawowych umiejętności, które powinny posiadać młode panny w ówczesnych czasach.
Jane, zapewne z dzieciństwa, wyniosła wiele z literatury, tak poważnej jak i popularnej. George Austen posiadał bardzo obszerną domową bibliotekę. Jane była przywiązana do XVIII-wiecznych powieści, dużo mniej zakazywanych niż te z ery wiktoriańskiej.
W latach 1787 do 1793 Jane pisała swoje "Juvenilia". Odzwierciedlają one w sposób bardzo humorystyczny ówczesne czasy. Opowiadania, zebrane w trzech tomach, zostały napisane dla rozbawienia rodziny i dlatego też Jane dedykuje je poszczególnym krewnym. Lata 1795 do 1799 to czas, w którym Jane rozpoczynała prace nad pierwszymi powiesciami o tytułach znacznie różniących się od końcowych: "Eleonora i Marianna" (ostatecznie "Rozważna i romantyczna"), "Pierwsze wrażenia" ("Duma i uprzedzenie") oraz "Susan" ("Opactwo Northanger"). W 1797 r. ojciec Jane oddał do wydawcy "Pierwsze wrażenia". Ten jednak nawet nie rzucił okiem na rękopis.
Jane zachwycała się różnymi wydarzeniami kulturalnymi. Jej wczesne listy mówią o przyjęciach i zabawach tanecznych, w których uczestniczyła w Hampshire, a także o wizytach w Londynie, Bath i Southampton.
Znamy niewiele poważnych miłostek Jane. W latach 1795-1796 miał miejsce odwzajemniony flirt Thomas'a Lefroy do Jane. Niestety wszelkie kontakty między Jane a Thomas'em zostały zerwane z powodów finansowych. Thomas nie był człowiekiem majętnym i w pewnym sensie nie było go stać na to, aby poślubić bezposażną pannę. Wiele lat później przyznał się przed swoim siostrzeńcem do młodzieńczej miłostki względem Jane.
W 1800 r. ojciec Jane (wówczas już siedemdziesięcioletni) postanowił przejść na emeryturę i tym samym opuścić probostwo w Steventon, a osiąść w Bath. Podczas wielu lat spędzonych w Bath rodzina państwa Austen każdego lata wybierała się nad morze. Podczas jednej z takich wypraw miał miejsce pewien bardzo romantyczny incydent, o którym Jane z pewnością nigdy nie zapomniała. Gdy państwo Austen spędzali miło czas na wybrzeżu , ich córka Jane poznała miłego, młodego człowieka. Bazując na opinii Cassandry młodzieniec zakochał się w Jane. Ewentualne oświadczyny byłyby na pewno przyjęte przez jej siostrę. Takowych jednak nie było, gdyż młodzieniec nagle zmarł. Niestety nie wiadomo, w jakim stopniu wpłynęło to na Jane. Zauważyć można jednak, że historia ukazana w "Perswazjach" wyraźnie zawiera ten element biografii Jane Austen.
2 grudnia 1802 r, kiedy Jane i Cassandra odwiedziły państwa Bigg w Manydown, Harris Bigg-Wither, młodszy od Jane o 6 lat, oświadczył się młodszej z sióstr. Dziwić może, że oświadczyny zostały przyjęte przez Jane, mimo że go nie kochała. Następnego dnia, po głębszym przemyśleniu zaistniałej sytuacji, siostry niespodziewanie zjawiły się na probostwie w Steventon, gdzie funkcję proboszcza parafii pełnił teraz ich brat James, prosząc go o pomoc w jak najszybszym opuszczeniu tej okolicy, powrocie do Bath jeszcze tego samego dnia. W taki sposób zaręczyny zostały natychmiastowo zerwane. Mimo, że zaistniała sytuacja miała dość niezręczny przebieg, nie wpłynęła ona jednak negatywnie na dalsze życie Jane. O panu Bigg-Wither mówiło się, że to człowiek zamożny, ale przy tym niezdarny, nie grzeszący urodą, niezgrabny. W listach, jakie Jane pisywała do Cassandry, nigdy nie znalazła się ani jedna wzmianka czy aluzja do zaistniałego incydentu. Jane, podobnie jak Cassandra, pozostała panną do końca życia.
W 1803 r. Jane sprzedała prawa do publikacji "Opactwa Northanger", uzyskując śmieszną wręcz kwotę 10 funtów. Powieść nie została jednak wydana za jej życia i ukazała się drukiem dopiero w 1843 r. Ostatni rok w Bath to czas, gdy Jane rozpoczęła prace nad nigdy nie ukończoną powieścią "Watsonowie".
W styczniu 1805 r. zmarł ojciec Jane. Ponieważ większość dotychczasowego dochodu pana Austena stanowiła renta związana z pełnieniem funkcji duchownego, po jego śmierci wdowa i dwie córki otrzymywały 450 funtów rocznie plus niewielką sumę pozostawioną Cassandrze po smierci jej narzeczonego. Kwota ta nie mogłaby zapewnić dostatniego życia bez finansowej pomocy ze strony braci Jane.
Powrót do Hampshire skłonił Jane do wprowadzenia ostatnich poprawek do "Rozważnej i romantycznej". W 1811 r. powieść została zaakceptowana do druku na własną odpowiedzialność Jane. Wydanie jej miało miejsce w tym samym roku. Początkowo tylko najbliższa rodzina wiedziała o tym wydarzeniu. Pod wpływem osiągniętego sukcesu Jane postanowiła oddać ponownie do wydawcy "Dumę i uprzedzenie". Powieść została sprzedana w listopadzie 1812 r. i opublikowana w styczniu 1813 r. Przez cały 1813 r. Austen pracowała nad kolejną powieścią - "Mansfield Park". Koniec 1813 r. był szczególnie pomyślny dla Jane jako pisarki. "Duma i uprzedzenie" zyskiwała coraz większą popularność. W maju 1814 r. pojawił się drukiem "Mansfield Park". W przeciągu 6 miesięcy sprzedano cały jego nakład. Jane odniosła wielki sukces. Rozpoczęła prace nad "Emmą".
Na początku 1817 r. Jane pracowała nad nowa powieścią - "Sandition". Zdrowie nie pozwoliło jej na kontynuowanie dzieła. 27 kwietnia 1817 r. spisała ostatnia wolę, pozostawiając wszystko siostrze Cassandrze. 24 maja przeniosła się do Winchester. Lekarze wierzyli w polepszenie jej stanu zdrowia. Jednak nadaremnie. Zmarła w Winchester 18 lipca 1817 r. mając 41 lat. Dokładnie nie wiadomo, co było bezpośrednią przyczyną śmierci. Przypuszcza się, że mogła to być choroba Addisona. 24 lipca jej ciało zostało spalone w katedrze w Winchester (w tamtych czasach nie chowano kobiet, ich ciała palono).
Po śmierci Jane brat Henry oddał "Perswazje" i ponownie "Opactwo Northanger" do druku.

Dzieła Jane Austen

Powieści
* Rozważna i romantyczna - 1811
* Duma i uprzedzenie - 1813
* Mansfield Park - 1814
* Emma - 1815
* Opactwo Northanger - 1817, wydanie pośmiertne
* Perswazje - 1817, wydanie pośmiertne

Utwory krótsze
 * Lady Susan - wczesna (napisana prawdopodobnie ok. 1795 r.) powieść epistolarna, niewydana za życia autorki.
* The Watsons (Watsonowie) - niedokończona powieść zaczęta prawdopodobnie ok. 1803 roku.
* Sanditon - pracę nad tę powieścią przerwała śmierć autorki.

Juvenilia
 * Trzy siostry
* Miłość i przyjaźń
* Historia Anglii
* Katarzyna
* Piękna Kasandra

Adaptacje powieści
kED2

Filmy zrealizowane na podstawie powieści
 * Duma i uprzedzenie - 1938, 1940, 1952, 1958, 1967, 1980, 2003, 2005
* Rozważna i romantyczna - 1971, 1981, 1995, 2008 (serial BBC)
* Mansfield Park - 1983, 1999, 2007
* Emma - 1972, 1996, 1996
* Opactwo Northanger - 1986, 2007
* Perswazje - 1960, 1971, 1995, 2007

Filmy biograficzne
 * Zakochana Jane - 2007
* Miss Austen Regrets - 2007


Warto odwiedzić...

Ogród Jane Austen
Austen.com

kED2